Rozprzestrzenianie zakażeń HIV w niektórych regionach przybrało rozmiary pandemii. W Europie Zachodniej przez ostatnie osiem lat liczba nowych zakażeń wzrosła niemal dwukrotnie. Wpływają na to migracje zewnętrzne - przybywanie do państw Unii Europejskiej osób z obszarów świata o wysokiej prewalencji HIV, a także migracje wewnątrz UE. Po 2000 r. „powróciły" inne zakażenia i choroby przenoszone drogą płciową, jak rzeżączka, opryszczka genitalna i inne. Są one czynnikiem zdecydowanie zwiększającym ryzyko zakażenia HIV. Dodatkowo w Europie obserwowane jest zjawisko „zmęczenia zapobieganiem", a więc spada np. odsetek osób regularnie stosujących prezerwatywę. W kilku państwach, w tym w Niemczech, nastąpił gwałtowny wzrost zakażeń wśród mężczyzn utrzymujących kontakty seksualne z mężczyznami, głównie na skutek masowego odejścia od stosowania prezerwatyw.

Jednocześnie miał także miejsce znaczny wzrost liczby zakażeń w Europie Wschodniej i Azji Centralnej, gdzie według niektórych wskaźników ilość nowych przypadków HIV od 2004 r. wzrasta rokrocznie nawet o 50%. Na Ukrainie i w Federacji Rosyjskiej odsetek osób żyjących z HIV wynosi około 2% całego społeczeństwa. Szacunkowo w tym regionie już 30% wszystkich osób żyjących z HIV/AIDS to kobiety.

Epidemia HIV w Europie ma zróżnicowane oblicze. Skandynawia i Europa Środkowa, w tym także Polska, pozostają obszarem o niskiej dynamice epidemii HIV/AIDS. W Polsce od 1985 roku, który umownie traktuje się jako początek epidemii, do końca września 2008 roku wykryto zakażenie HIV u ponad 11 901 osób, odnotowano 2130 zachorowań na AIDS, a co najmniej 940 chorych zmarło. Każdego roku wykrywa się ponad 700 zakażeń - czyli każdego dnia dwie osoby dowiadują się, że są zakażone HIV. W roku bieżącym wykryto w ciągu pierwszych trzech kwartałów już 642 zakażenia. Szacuje się, że blisko 20 tys. osób nie wie o swoim zakażeniu.

W początkowych latach epidemii, główną drogę rozprzestrzeniania się zakażeń HIV w Polsce stanowiło stosowanie w iniekcjach środków psychoaktywnych oraz kontakty homoseksualne męskie. Obecnie główną drogę zakażeń HIV stanowią ryzykowne zachowania seksualne. Najczęściej zakażają się osoby będące w grupie wiekowej od 18 do 39 lat - z przewagą osób młodszych, do 29 roku życia.

Od roku 2001 obserwuje się w Polsce odwrócenie trendów epidemii. Zakażeniu ulega coraz więcej osób o orientacji heteroseksualnej, nigdy nie wstrzykujące sobie dożylnie narkotyków. Osoby te zakażają się poprzez ryzykowne kontakty seksualne, często połączone ze stosowaniem środków psychoaktywnych. Obserwujemy stale rosnącą liczbę zakażeń wśród kobiet. Fakt ten należy tłumaczyć tendencją wzrostową liczby zakażeń, do których dochodzi na drodze kontaktów heteroseksualnych.

W 2008 r. Krajowe Centrum ds. AIDS po raz kolejny zorganizowało - i 1 lipca rozpoczęło - ogólnopolską kampanię społeczną mającą na celu podniesienie poziomu wiedzy na temat HIV i AIDS pod hasłem „Wróć bez HIV".

Jak wynika z badań Głównego Urzędu Statystycznego, najliczniejszą grupę osób wyjeżdżających z Polski na co najmniej 2 miesiące stanowią osoby między 18 a 35 rokiem życia, stanu wolnego, mające co najmniej średnie wykształcenie i wyjeżdżające zarówno w celach zarobkowych (ponad 80%), jak i turystycznych. Grupę tę charakteryzuje też duża aktywność seksualna i gotowość do poszukiwania lub zmiany partnera seksualnego. Często wyjazd oznacza rozłąkę ze stałym partnerem. Wszystkie te statystyczne dane, ale też codzienne obserwacje, wpłynęły na decyzję o skierowaniu kampanii do osób podróżujących. Podróżujących za granicę, ale też w kraju, bez względu na czas trwania i charakter wyjazdu.

Zdaniem specjalistów głównymi problemami związanymi z epidemią HIV/AIDS w Polsce są brak odniesienia ryzyka zakażenia HIV do własnej osoby, zbyt późna wykrywalność zakażenia HIV, wzrost liczby zakażeń w populacji kobiet, lekooporność, niewystarczające włączanie się w działania profilaktyczne innych, poza Ministerstwem Zdrowia, resortów, konieczność stałego zwiększania nakładów na leczenie ARV i bardzo ograniczone środki finansowe na profilaktykę HIV/AIDS, co skutkuje m.in. zbyt małą liczbą punktów testowania (PKD) oraz ograniczeniami w dotowaniu programów.

Szacunkowe dane epidemiologiczne w Polsce wskazują wyraźnie, że liczba osób zakażonych HIV jest co najmniej ponad dwukrotnie (a według niektórych ekspertów nawet trzykrotnie) wyższa od liczby potwierdzonych i wykrytych zakażeń HIV. Wiele osób nie wie o swoim zakażeniu. Liczba badań w kierunku HIV, choć z roku na rok coraz większa, jest wciąż zbyt mała.