Istotą leczenia klimatycznego jest celowe poddawanie pacjenta działaniu bodźców klimatycznych o określonym natężeniu i przez określony czas - w celu wywołania korzystnych dla przebiegu leczenia zmian czynnościowych, metabolicznych i morfologicznych. Zalecaniem klimatoterapii (kierując na leczenie sanatoryjne) zajmują się specjaliści balneoklimatologii.
Szczególnym rodzajem klimatoterapii jest talasoterapia, wykorzystująca naturalne walory lecznicze morza. Innym typem klimatoterapii jest wulkanoterapia, która polega na leczeniu w wysokiej temperaturze, nasłonecznieniu w specyficznych warunkach korzystnych dla organizmu, na wyspie oceanicznej. To przebywanie w pobliżu skał wulkanicznych wydzielających opary lecznicze, korzystne dla płuc, oskrzeli, leczące astmę i infekcje. To też inhalacja górnych dróg oddechowych w szczelinach skał, nagrzewanie kręgosłupa, stawów, nerek oraz smarowanie chorych miejsc mazią wulkaniczną.
Na terenie Polski wyróżnia się trzy zasadnicze regiony klimatyczne: morski, górski i nizinny. Oprócz tego można wyodrębnić tzw. klimaty przejściowe: nadmorski, równinny oraz podgórski. Na każdym z obszarów istnieje specyficzny mikroklimat. Zaczęto wykorzystywać do celów leczniczych także mikroklimat wyrobisk górniczych. W Polsce istnieją dwa podziemne sanatoria. W Wieliczce leczy się choroby alergiczne, dychawice oskrzelowe, rozedmy i pylicę płuc oraz choroby układu trawiennego. W okolicy Kowar znajdują się dwie sztolnie, które są miejscem leczenia nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej serca oraz problemów z przemianą materii.
Klimat morski sprzyja przede wszystkim nadciśnieniowcom oraz osobom cierpiącym na niedoczynność tarczycy. Natomiast ludzie cierpiący na chorobę wieńcową, nadczynność tarczycy lub osłabieni po długiej chorobie powinni raczej omijać nadmorskie tereny. Lepiej, by wybrali się w góry. Doskonałe efekty przynosi również leczenie klimatem w lasach. Szczególnie w okresie wiosennym i letnim drzewa wydzielają liczne olejki eteryczne. Aromaterapeuci są zdania, że bukszpan, czeremcha i jaśmin korzystnie wpływają na system nerwowy, a zapach wierzby lub brzozy działa antydepresyjnie. Leczenie klimatyczne prowadzi się także nad jeziorami. Zaś klimat nizinny służy sercowcom.